براتون اینو گذاشتم از وبلاگ ارمان پاتر است برای دیدن به ادامه مطلب برید
چهار روایت از نویسنده اى که جهان را به هم ریخته است
• معلق میان واقعیت و خیال
سعیده اسلامیه:«لئونارد وترا فیزیکدان بوى گوشت و پوست سوخته را احساس مى کرد و مى دانست مربوط به بدن خودش است. با وحشت به موجود تیره پوستى که رویش خم شده بود خیره شد و پرسید: «چه مى خواهى؟» مرد با صداى خشنى پاسخ داد: «کلمه رمز»
- «اما من... نمى دانم...»مردم مهاجم آن جسم داغ و سفید شده از حرارت را عمیق تر در سینه اش فرو برود. صداى جلز و ولز ناشى از سوختن بلند شد.وترا از درد فریاد کشید و گفت: «کلمه رمزى وجود ندارد.» و احساس کرد که دارد بیهوش مى شود.مرد گفت: «از همین مى ترسیدم.»وترا سعى کرد طاقت بیاورد اما تاریکى به او نزدیک مى شد. تنها تسلى خاطرش این بود که مهاجم آنچه را به دنبالش آمده است نخواهد یافت. لحظه اى بعد مرد کاردى بیرون آورد و به صورت وترا نزدیک کرد و با دقت یک جراح آن را به کار برد.وترا فریاد کشید: «به خاطر خدا.» اما دیگر خیلى دیر شده بود.»
و به این ترتیب اولین قسمت سه گانه دن براون شروع مى شود. او «شیاطین و فرشتگان» را قبل از راز داوینچى نوشته و در واقع سه گانه خود را با آن کلید زد.
رابرت لنگدان پروفسور سمبل شناس استاد دانشگاه هاروارد که شخصیت اصلى سه گانه براون است هر بار به واسطه دانشى که درباره سمبل ها و نمادهاى تاریخى و مذهبى دارد وارد ماجراى عجیب قتل هایى به دست گروه هاى افراطى مذهبى مى شود. در «شیاطین و فرشتگان» او از طریق نمابر عکسى از یک جنازه مى بیند که بر سینه آن علامت مخصوص اشراقیون داغ شده است.
ماکسیمیلیان کهلر از وى دعوت مى کند تا درباره این داغ که بر روى سینه یکى از فیزیکدانان متخصص اش نشسته تحقیق کند. آنچه او کشف کرد باورنکردنى است. انتقامى مرگبار علیه کلیساى کاتولیک که یک سازمان زیرزمینى قدیمى به نام اشراقیون ترتیب داده اند. واتیکان در خطر انهدام قرار مى گیرد. لنگدان به همراه دانشمند دیگرى - که دختر مقتول هم هست - به رم مى روند تا واتیکان را از این خطر بزرگ مطلع کنند. آن دو درگیر و دار این ماجرا به کشفى نامعقول و ترسناک درون دخمه هاى مهروموم شده، مقبره هاى خطرناک، کلیساهاى متروک و اسرارآمیزترین سرداب روى زمین دست زدند که در واقع پناهگاه فراموش شده اشراقیون است.
آنچه در کتاب هاى دن براون دیده مى شود، اطلاعاتى است که در لابه لاى داستان به خواننده داده مى شود و نویسنده از آنها براى پیشبرد داستان به خوبى استفاده مى کند.دن براون با هوشمندى قصه خود را با اتفاقات واقعى مى آمیزد و خواننده را در مرز میان خیال و واقعیت نگه مى دارد.براى مثال در «شیاطین و فرشتگان» داستان در زمانى اتفاق مى افتد که واتیکان در شرف انتخاب پاپ جدید است.پاپ قبلى از دنیا رفته و ?? روز از مرگش مى گذرد و همه کاردینال ها در کلیساى سیستین جمع شده اند تا رهبر جدید کاتولیک هاى جهان را انتخاب کنند و مردم در میدان اصلى به انتظار نشسته اند تا دود سفید از دودکش کلیسا بلند شود.نویسنده در ابتداى کتاب تاکید مى کند کلیه کارهاى هنرى، مقبره، تونل و ساختمان هاى نام برده شده در رم همه واقعى هستند و در محل هاى ذکر شده قرار دارند و امروز براى بازدید گردشگران آماده اند. انجمن برادرى اشراقیون نیز یک سازمان واقعى است.در واقع ایده اصلى این داستان براى دو نویسنده زمانى شکل گرفته که او از واتیکان دیدن مى کرده و از «ال پاستو» تونلى مخفى در زیر قصر واتیکان مى گذشته و لیدر تور از آنجا به عنوان پناهگاه اشراقیون نام مى برد.دن براون به خوبى واقعیت را با هیجان و تخیل درهم مى آمیزد و قصه «شیاطین و فرشتگان» را مى نویسد.این کتاب در ایران بعد از راز داوینچى ترجمه شد و به چاپ رسید و نوشین ریشهرى آن را به فارسى برگرداند و انتشارات نگارینه آن را به چاپ رسانده است.
• و قصه آغاز شد
«دیرصهیون محفل سرى اروپایى که در سال ???? بنیانگذارى شده تشکیلاتى حقیقى است. در سال ???? کتابخانه ملى فرانسه نسخه هایى خطى موسوم به Dossiers Secrets یا پرونده هاى سرى کشف کرد که هویت بسیارى از اعضاى دیرصهیون را فاش ساخت: سرآیزاک نیوتون، ساندرو بوتیچلى، ویکتور هوگو، لئوناردو داوینچى.
خلیفه گرى کاتولیک «اپوس دئى» که طریقتى شدیداً متعصب و سختگیر است اخیراً به دلیل گزارش هایى در مورد شست وشوى مغزى و عبادات خشونت آمیز و فریضه اى خطرناک موسوم به «تحقیر نفس» جنجالى فراوان به پا کرده است. اپوس دئى به تازگى بناى ساختمان دفتر مرکزى چهل و هفت میلیون دلار ى اش را در خیابان گلزینگتون نیویورک شماره ??? به پایان رسانده است. همه توصیفات آثار هنرى و معمارى و اسناد و مناسک نهانى در این کتاب براساس واقعیتند.»
اینها حقایقى است که در آغاز داستان جنجال برانگیز «راز داوینچى» آمده است و از همین جا است که خواننده را با خود به داستانى مى برد که با یک قتل آغاز مى شود.«راز داوینچى» با آخرین لحظات حیات رئیس موزه لوور آغاز مى شود. او افتان و خیزان در راهروهاى موزه از دست قاتل خود فرار مى کند اما توان اش تمام مى شود و مى میرد اما در آخرین لحظات بدن خود را به شکلى عجیب روى زمین قرار مى دهد و با خون خود نام پروفسورى از دانشگاه هاروارد را روى زمین مى نویسد و بدین ترتیب رابرت لنگدان وارد ماجرا مى شود و پلیس به خیال آن که رئیس موزه لوور نام قاتل خود را نوشته او را تحت پیگرد قرار مى دهد. به خصوص آن که لنگدان در زمان قتل در پاریس بوده و همان شب با ژاک سونیر قرار ملاقاتى داشته است. اما نوه رئیس موزه که خود در بخش رمزگشایى اداره پلیس فرانسه کار مى کند از نحوه قرار گرفتن بدن پدربزرگش روى زمین و علایم و اشاراتى که با خون خود نوشته درمى یابد که او مى خواهد آنها یعنى لنگدان و نوه اش را متوجه رازى کند و...
قصه «راز داوینچى» قصه اى چند وجهى است. از یک طرف داستان لنگدان و سوفى از دست پلیس فرار مى کنند و به دنبال کشف رمز پدربزرگ هستند، از دیگر سو ماجراى قتل ژاک سونیر و خلیفه گرى اپوس دئى پیش مى رود و از طرف دیگر ماجراى پلیسى این قتل است.
داستان فراز و نشیب دارد و در کنار این هیجان نویسنده، خواننده را بمباران اطلاعات مذهبى و نمادشناسى مى کند.
عنصر اصلى داستان در واقع داستان جام مقدس است که در این کتاب دن براون به آن پرداخته است. دن براون با شواهد و توصیفاتى که آورده در واقع به فرضیه اى قدیمى پرداخته که برخى بر این باورند حضرت مسیح(ع) با مریم مجدلیه ازدواج کرده و از عیسى(ع) نسلى باقى مانده که هم اکنون در اروپا است. همین پرداختن به این فرضیه بود که جنجال هایى را در سراسر دنیا نسبت به این کتاب و نویسنده اش به دنبال داشت. جنجال هایى که از نویسندگان گرفته تا واتیکان و پیروان مسیحیت را دربرداشت. هر چند که مخالفان آنان و مدافعان کتاب از آن به شدت حمایت کردند زیرا به قول دوستى در نهایت این، یک داستان است.
اما این داستان علاوه بر قصه پلیسى دایره المعارفى از نمادشناسى هاى مذهبى است. نویسنده به بهانه آن که قهرمان داستان استاد دانشگاه است لحظاتى را در داستان خلق کرده که لنگدان به عقب برمى گردد و در کلاس درس نکاتى را مى گوید. در جایى لنگدان به عدد فى اشاره مى کند و اطلاعاتى در این باره مى دهد. در جایى دیگر درباره آیین مهرپرستى مى گوید و... اما آنچه کتاب «راز داوینچى» را براى خواننده ایران دلچسب تر مى کند پاورقى هایى است که یا نویسنده آورده یا مترجمان بر آن اضافه کرده اند. پاورقى هایى که در کتاب آمده خود مى تواند کتاب مستقلى باشد وگرنه داستان راز داوینچى بیشتر یک قصه پلیسى است که ته مایه هایى از مذهب دارد اما پاورقى هاى مترجم ها آن را تبدیل به یک داستان مذهبى پرکشش کرده است.در ایران دو ترجمه از کتاب راز داوینچى به بازار آمده است. اما آن ترجمه اى که پاورقى ها را دارد حسین شهرابى و سمیه گنجى آن را به فارسى برگردانده اند و آن را نشر زهره به چاپ رسانده است. این ترجمه به چاپ هفتم یا هشتم رسید و بسیارى از ایرانیان به جمع علاقه مندان به آن پیوستند.«راز داوینچى» دومین کتاب سه گانه دن براون است و از روى آن فیلم سینمایى با بازى تام هنکس ساخته شده و هم اکنون روى پرده سینماهاى کشورهاى جهان است.«راز داوینچى» در واقع راز بزرگ این نقاش بزرگ است که در تابلوهاى شام آخر و لبخند مونالیزا پنهان است.
• ماجرا این طور شروع شد
نادیه خسروى: دو رمان «نقطه فریب» و «دژ دیجیتالى» آثارى هستند که برعکس رمان هاى بعدى دن براون یعنى «شیاطین و فرشتگان» و «راز داوینچى» محور روایى خود را بر پایه ارزش ها و بن مایه هاى مربوط به مسیحیت نمى گذارند.
در این رمان ها دن براون با استفاده از تکنیک روایت چند ماجراى به هم پیوسته و رسیدن به نقطه اصلى و تکان دهنده پایانى فضاهایى را ترسیم کرده که در آنها قدرت هاى افسانه اى آمریکا نشانه گرفته شده و به صورت موضوع هایى براى قصه گویى پلیسى - کارآگاهى نویسنده اش درمى آیند... نقطه فریب روایت یک ساختار آلوده به دروغ از قدرت است. در این رمان ناسا به شهاب سنگى دست پیدا مى کند که به اذعان اعم زمین شناسان مشهور حاوى فسیل بوده و در نتیجه پیامى از فضا دارد. «در آنجا زندگى است». این کشف تبدیل به سلاحى براى از پاى درآوردن رقیب انتخاباتى رئیس جمهور مى شود که گفته است ناسا نمى تواند چنین بودجه عظیمى را صرف ولگردى در آسمان کند. در این میان «راشل» که در یکى از ادارات اطلاعاتى کار مى کند و دختر رقیب انتخاباتى رئیس جمهور فعلى است ناخواسته و همراه چند دانشمند بزرگ دیگر به رازى پى مى برد که دانستن آن تنها مرگ را به دنبال دارد... دن براون در رمان دژ دیجیتالى همچنین قصه اى را روایت کرده است. در این رمان ما با اختلال در سیستم فوق محرمانه اداره امنیت آمریکا روبه رو مى شویم، سیستمى که کوچک ترین روابط اطلاعاتى جهان را زیر نظر دارد، مورد حمله یک برنامه نرم افزارى فوق پیشرفته قرار گرفته و روزگار تلخى را براى مقامات ارشد آمریکا به وجود آورده است. بعد از چندى مشخص مى شود این سیستم را دانشمندى طراحى کرده که خود روزى کارمند این اداره بوده و هدفش هم انتقام از سیستمى است که مى خواهد از تمام مردم جاسوسى کند و زندگى خصوصى آنها را زیر نظر داشته باشد.
در این احوال است که یک پروفسور زبان شناس براى خنثى کردن رمز مرگ بار به کار گرفته مى شود. او کار خود را آغاز مى کند و درمى یابد که ماجراهاى تکان دهنده دیگرى در پس پرده است... نگاه دن براون در این دو رمان نگاه آشنایى است. فارغ از مسائل ادبى و زیبایى شناسانه باید اذعان کرد که براون از آن دسته نویسندگانى است که ریشه در سنت رمان هاى ماجراجویانه و پرحادثه آمریکایى دارد که طى آنها حاکمیت قدرتمند معرفى شده آمریکا را در هیئت موجوداتى روایت مى کند که بسیار متزلزل و در عین حال بى رحم است. او در هر دو رمان نقطه فریب و دژ دیجیتالى به دنبال تصویر کردن جامعه اى است که در کنار موجود خطرناکى به نام تکنولوژى آمریکایى زندگى مى کند و از سویى دیگر براى محفوظ نگاه داشتن این قدرت از هیچ عملى روى گردان نیست. با آنکه دن براون در نهایت از برخى رئوس اخلاقى این حاکمیت دفاع مى کند اما مخاطب درمى یابد که او داستان هایش را براساس واقعیتى نوشته که در باب قدرت و جامعه آمریکا مصداق دارد. دن براون قدرت خاص در ایجاد چند قصه موازى و در کنار هم دارد. او با توجه به این ویژگى ده ها معما و توهم را در دل روایت مستتر کرده و سپس به نحوى پیش مى رود که تمام آنها در برخورد با یکدیگر گره گشایى مى شوند. این ویژگى جذاب بودن و از همه مهم تر نوشتن از تابوهاى بزرگى مانند قدرت در کاخ سفید، ناتوانى هاى اداره اطلاعاتى آمریکا، ماجراى انتخاب پاپ و از همه جنجالى تر قصه تولد مسیح و چگونگى شکل گیرى قدرت کلیسا، باعث مى شود که در این روزها دن براون به یکى از پرمخاطب ترین و خبرسازترین نویسندگان جهان تبدیل شود.
رمان هاى او به گونه اى روایت مى شوند که قهرمان هایش در وضعیتى قرار گیرند که باید بجنگند و از رازهایى مطلع شوند که اگر مخاطب حتى ذره اى از آنها را باور کند برخى مسائل بزرگ انسانى و جهانى دگرگون مى شود. صدالبته نوع نگاه دن براون تلفیقى از رمان هاى پلیسى و آثار داستانى سیاسى اى است که در سال هاى دهه هاى هشتاد و نود مخاطبان فراوانى پیدا کردند. در این آثار قهرمان ها نه مردم عادى بلکه نخبگانى هستند که با درک یک راز بزرگ عرق سردى بر پیشانى شان مى نشیند. بنابر این اهمیت چهار رمان دن براون در این نکته است که مى تواند مسائلى را مطرح کند که در عین داستانى- و قطعاً- تخیلى بودن ریشه در واقعیت هاى بیرونى دارد و باعث مى شود مخاطب این سئوال را طرح کند که اگر تمام این رازها واقعیت داشته باشد چگونه مى توان زندگى کرد. او دقیقاً به مراکزى از فرهنگ و اطلاعات انسان آمریکایى- مسیحى ضربه مى زند که هیچ کس به سلامت و اسلوب پایدارش شک و تردیدى ندارد. دو رمان مذکور- نقطه فریب و دژ دیجیتالى- سرآغاز این نوع ادبیات جنجالى بود. رمان هایى که علاوه بر تحقیر قدرت آمریکایى به اصل مهم دیگرى نیز حمله کرد، اصلى که جامعه آمریکا براى محافظت از آن میلیاردها دلار خرج کرده است: اخلاق. او مبناى این قدرت را در ضدیت با اخلاقى مى دید که باوجود آلوده شدن هنوز مى توانست نقش موثرى در فرآیند قدرت آمریکایى بازى کند. پس با روایت سقوط غیرانسانى آن و نمایش برملا شدن ساختارهاى از بین رفته اش جامعه آمریکا نویسنده اى را درک کرده که با وجود قرار گرفتن آثارش در زمره ادبیات عامه پسند- و نه روشنفکرى- ضربه تبرش را به ریشه زده است. دن براون در این دو رمان اولش فضاهایى را ساخته که به شدت مخاطب را درگیر خود مى کنند و سپس و در پایان پرسشى را براى او رقم مى زنند. «آیا مى توان به قدرت اعتماد کرد؟» این سئوالى است که رمان هاى او را به پرفروش ترین آثار این روزها تبدیل کرده و باعث شده او به سراغ مفاهیمى کهن برود که باعث شده تا در برخى کشورها کتاب هایش ممنوع و ضاله اعلام شوند. رمان جنجالى اش یعنى راز داوینچى برآمده از همین حرکت است که در نهایت به سراغ قدرت مذهبى و کلیسایى مى رود که این روزها فعالیت گسترده اى را براى پاسخگویى و ابراز انزجار از نوشته هاى او آغاز کرده است. شبکه هاى ماهواره اى در سرتاسر دنیا آثار او را در میان خبرسازها قرار داده اند و شبکه هاى مذهبى هم مدام در حال پخش ویژه برنامه هایى براى مقابله با ذهنیتى هستند که او در قالب نوعى از ادبیات جذاب مردمى ارائه داده است.
در هر حال خواندن دو رمان نقطه فریب و دژ دیجیتالى دو حسن دارد، اول اینکه مخاطب را با فضاها و لحظه هایى روبه رو مى کند که بسیار تکان دهنده است و از سوى دیگر باعث مى شود تا مخاطب دن براون مسیرى را که او براى نوشتن جنجالى به نام راز داوینچى طى کرده است، درک کند. اما در پایان باید اضافه کرد که دن براون به هیچ وجه نویسنده اى باارزش هاى ادبى تاثیر گذار نبوده و نیست بلکه او فرزند سنتى است که از قصه گفتن هاى مکرر، هدفى جز لذت بخشى ندارد. رمان هاى او از منظر ادبى مملو از اشتباه هاى فرمى و روایى هستند ولى داستان هایش آنقدر جذاب اند که مى شود قید این دغدغه ها را زد و شاهد کلمات نویسنده اى عادى شد که فعلاً جهان را به هم ریخته است.
محمد ::: سه شنبه 86/10/4::: ساعت 2:1 عصر
